พระแม่ธรณี หรือ นางพระธรณี เป็นเทพมารดาแห่งโลกที่มีบทบาทสำคัญในพุทธประวัติ โดยปรากฏชื่อเธอขึ้นตั้งแต่ครั้งพระพุทธองค์ทรงผจญกับพญามารในขณะบำเพ็ญเพียรเพื่อตรัสรู้